एक सुन्दरी वेश्याप्रति
छ प्राप्तिको सुरा शरद् ! सुखोत्सवी छ मानव !
फली, फुकी, धनी धरा सुनौलिएर मुस्किइन् !
सुधा–उरीज सप्किंदी ! स्वभावमस्त ! मुस्कुरी !
ए सुन्दरी ? रसा सरी रुमाल फर्फराउँछयौ ?
रसाल भार रेशमी विचित्र चित्र रेखिए !
बन्यौ कि फूलले तिमी ? सुगन्ध ली हवा बहे !
रङ्गीन ज्यान झ्यालकी ! बजारबीचकी उषा !
उपास्दथें म अम्बिका ! झसङ्ग झैं यहाँ भएँ !
शरन्निशा तिमी झुकी, झिकी लजालु घूँघट,
स्मिति–प्रयोगिनी बनी, जिती सफेद चाँदनी,
सितारिंदी उदाउँछयौ ? बनाइ अङ्ग मख्मली ?
टुना गरेर चित्तमा चकोरका झिलीमिली ?
अनङ्गबाण झैं बस्यौ ? मिलिन्द डाक्न चञ्चली !
स्वरुप–शिल्पकारको टुना गवाउनाकन ?
म हूँ सितार स्नायुको, बजीरहेछु झन्किँदै !
समुद्र आज हो बडो छचल्किँदो जुनेलिँदै !
गुलाफतापले रचे विरिञ्चिले मनुष्य कि ?
मिलेर राग, वासना, फलिन्, फुलिन् वसुन्धरा !
छ मासुरङ्ग रेशमी लुगा लगाउने चरी !
अनङ्गबागमा बसी अलाप्दछे धनी सुरा !
जिती समाधि साधुको परी अपूर्व छिल्लिए !
छ मृत्तिका–प्रधान नै मनुष्यजीव, भूसुता !
म मासु–लाञ्छना गरी म पस्छु है चिसो गुफा !
म फूलको हूँ पारखी ! म पुज्छु सृष्टि, सुन्दरी !
मिहीन वाण हानिंदा, न घाउ लाग्नु हो शिला !
म मासुको हुँ ढुक्ढुकी ! म वेदना, म शास हुँ !
म चर्म रे ! म दृष्टि रे म रश्मिको जवाफ हुँ !
म हारको विहार रे ! म पादको सिँगार हुँ !
म स्वप्निंदो छु उर्वशी, जिलाउँदो छु मेनका !
मलाई दिव्य कामिनीको तिर्सना अनन्त छ !
म मत्तमा ! म मस्तता ! मलाई प्यास सुन्दर !
म अड्छु ! फुल्छु, हेर्छु रे ! मनुष्य पुष्प फर्फर !
इशार, फुल्छ चित्त यो ! पुकार, चल्छ छाति यो !
म मासुको गुलाफको मिठास के गरी भूलूँ ?
निसर्गको छ ऐन यो ! छ कृष्णलाई चैन यो !
समाधि–मग्न शम्भुको प्रकोपवादको खुशी !
म दीपको पतङ्गको अडान–निम्ति वार के !
यही त ब्रह्मपाश हो ! र बाँधिने मिठास हो !
यही चकोर प्यास हो ! हुनाको मात, आश हो !
म पौडिने तरङ्ग हो ! म मस्तिने सुवास हो !
न साँझ चान्द्र शैलमा प्रभापुरी अघि स्फुटी
गुलाफिइन् हिमालका समस्त टाकुरा जली !
यही अपूर्व कीर्तिले ! पखेरु खल्बल्याउँदै !
इशार स्वर्ग ! छैन त्यो भनेर भो म भन्दिन !
चिनेचिने सरी छ क्यै ! मलाई “आ” भनीकन
इशार्दछयौ ! म आउँला ! पिएर तृप्ति ल्यूँ अघि !
मलाई बोधिसत्वमा पुर्याउँ भन्छ पालुवा !
समस्त चारु चीजले मलाई आज डाक्दछन् !
तथापि अड्छु गौडले ! छ पर्श कालको यहाँ
जहाँ उडेर रङ्ग क्यै परेछ दाग द्धारमा !
तिमी गिज्याउँछयौ अरे ! म मूर्ख हैन, ए पख !
समाजलज्ज मान्नको छ देखिने अरु टक !
‘सुटुक्क झट्ट आ !’ भनी रुमाल फर्फराउँछयौ ?
कटाक्ष तीक्ष्ण लाउँछउौ ? सवाल मौन ल्याउँछयौ ?
यहीं छ द्धार, देख्छु है ! ए पर्ख ! क्यै निरख्छु है !
म देख्छु छूत मृत्युको ! त्यो चोइटो खसेछ है !
यहाँ त मृत्यु देखिनै हुँदैन रे तिमी जहाँ !
न हाँस ! कालको कथा कता कता सुनिन्छ है !
तिमी नजीक काल के ? म काल साथ लड्दछु !
तिमी भिडाउ सुन्दरी ? म मृत्यु साथ भिड्दछु !
उषा थिइन्, जली मरिन् ! सुवर्ण–साँझ अल्पिइन्
न आँशु हुन्, न तारका, वितान झल्झलाउँछ !
न देखिने खुँडा लिने मलाई क्वै सताउँछ !
कुचाल मार्छ सुस्तरी ममा प्रहार गर्न ए !
प्रसूनसाथ रोइनौ ? निशाग्र दृष्टि धोइनौ ?
र पुत्तली पखेरुका सुवर्ण–धूल छोइनौ ?
सुचारु साँझ जल्दथिन्, तिनी अगाडि रोइनौ ?
गलेर चाँदनी कणी, जली, ढली, थपोइनौ ?
म मार्छु मृत्यु सुन्दरी ! म क्रोधमा छु ! मार्न द्यौ !
विनाश चाल मार्छ रे ! म रोक्छु गर्व झर्न द्यौ !
म फूल झर्न दिन्न रे ! म रङ्ग उड्न दिन्न रे !
अहा ! यो मुस्कुरी पला अमोल हिँड्न दिन्न रे !
तँ वैंश ! अड् ! नमर् ! नमर् ! म गाउँला सदा ! सदा !
सुरा न सिद्धियोस् परी ! नशा भरी, र प्यास होस् !
तँ झ्यालको न नाश होस् ! तँ दृष्टि नित्य दास हो !
झकाइ, यो अटूट होस् ! तिमी, सदा निमन्त्रणा !
ए चन्द्रमा ! कला नफेर् ! तँ मेघ हे ! नजा नघेर् !
तँ पोज बस् ! तँ ओठ जी ! ‘मुसुक्क !’ मत्र्यता नवर् !
तँ नूर हो स्थिरप्रभा ! यहाँ छ कामिनी–शिखा
धधग् धधग् ज्वलन्त जो, तँ चित्त ! नित्य धग्धगा !
म वीर हुन्छु प्रेयसी ! शिंगार शस्त्रले तिमी !
पठाउ काल युद्धमा ! चढाउ अश्व, कल्पना !
अरण्यमा विशाल त्यो जहाँ गएर जानकी
दिएर रामवाहुमा प्रचण्ड शक्ति मुस्किइन् !
निचोर सृष्टिकी तिमी सजीव कामिनी बन्यौ !
तिमी, ममा छ विश्वको त फ्याक, फ्याक रे मुटु !
तिमी, म साथ चल्छ यो ! तिमी, म साथ फुल्छ यो !
हिमाल सम्झ पार्वती ! रसालकुञ्ज, राधिके !
अचम्म ! छौ बजारमा ? यहाँ कसोरि छौ तिमी ?
विशाल सृष्टि–वल्लरी प्रफल्ल एक पुष्प ए ?
म सोध्छु ए ! विचित्रकी तरङ्ग ! वृत्ति–बावली !
मभित्र बज्छ बाँसुरी, मिहीन औ पुरानिया !
न तौल अङ्गुली तिमी ! दशैं त मूल्य हो भनी !
हजार ज्यान अर्पिने विलासदास सामुमा !
अहो ! कसोरि सस्तियौ ? तिमी ? लसुन, प्याज झैं !
छ सानु रश्मि जो यहाँ, चढाउलाई हाँक खै ?
जमीनमा झरी बस्यो मिठासको महाफल ?
कहाँ छ टिप्नुको मजा ? र ज्यान जानुको रस ?
ए प्रेरणा विशालकी ! गंभीर–अब्धि कूलमा
बनेर रेणका मर्यौ ? जहाज–पाल बन्दिनौ ?
शहीद चारुको म ता ! प्रभातको विहङ्गम !
म स्वर्गपुष्प–चोर रे ! प्रताप आत्मदानको !
मलाई माग चाहियो ! मलाई आग चाहियो !
म भस्मबाट ब्यूँतिने विलासको चरा नहुँ !
म पूर्ण आफू दिन्छु हे ! जुहारलाई ज्यान होस् !
मुहारलाई प्राण होस् ! मिटान निम्ति शान होस् !
म दिन्न अंशदान ए ! म सिंगुलै चढाउँछु !
नमाग यत्ति मात्र रे ! म आउँदो छु ! धाउँछु !
तिमी त सृष्टिधूलिका, मिले म विश्व रच्दछु !
विशाल सूनसान नै बसाउनेछु सुन्दरी !
कुँदेर चन्द्रखण्ड यो अपूर्व शिल्पकारले
छ मर्नु ! यत्ति मोलमा बिक्यौ भने प्रभावकारी !
बुझें ! बनेर व्यङ्ग्यकी विशालता तिमी बस्यौ
बजारमा समाजको, गिज्याइ आजको मुख ?
जहाँ छ साँढे स्वार्थको सुचारु पुष्प–भक्षक !
जहाँ छ राज्य मासुको र आँशुको जलाशय !
छ कीट लुब्ध पुष्पमा ! विनाशसार प्यार छ !
ठगी, अपूर्व रुपको ! र नोटको बजार छ !
चुरो किनिन्छ मानवी ! गरीबमाथि मार छ !
जहाँ समाज नामको कुनर्कको मुहार छ !
समानता अजीव छन् जहाँ, र ढ्वाँग सार छ !
अहा ! बनेर व्यङ्ग्यकी प्रदीपिका जल्यौ तिमी !
तिमी मनुष्य–मातृका ! तिमी सुधा ! तिमी क्षुधा !
विशाल विश्वदीपिका तिमी ! तमोमयी तृषा ?
यो लात हो विरिञ्चीमा ! यो सृष्टिमाथि लाञ्छना !
निसर्गको प्रवञ्चना !
यो दागदीप आजको ?
विशाल व्यङ्ग्य, व्यङ्ग्य हो !
समाजको समाजको !
प्रकोप–मूर्छिता चिता ! कराल सुन्दरी तिमी !
निशुम्भ, शुम्भ डाक्तछयौ ? प्रचण्ड, चण्ड, मुण्ड के ?
लगाइ रुण्ड मुण्ड के ! छछम् ! छछम् ! धिधिक् ! धिधिक् !
धपक्क बल्न इच्छियौ ? जमीन डग्डगाउँदै ?
ए व्यङ्ग्य ! व्यङ्ग्य नै बनी गिगिल्ल, हाँस झ्यालमा !
म बुझ्न सक्छु कालिके !
सिंगारिई सुरा पियौ ?
ल नाच ए भयङ्करा !
सती, प्रलाञ्छिता, भृता, प्रकुण्ठिता, प्रवञ्चिता,
रुलाउँछयौ विभेदले, झिझिल्किएर शानमा !
शठात्म–रुण्डमुण्डको झुलाउ माल्य अङ्गले !
मताउ ती महापशु ! प्रताडन अगोचरा !
स्वरुपमा नदेखिई, स्वभाव के लुकाउँछयौ ?
रुमाल के फुकाउँछयौ ?
गिगिल्ल, फर्फराउँछयौ ?
मुसुक्क काम पुत्तली बनी तिमी छकाउँछयौ
दशाङ्गुली, गनी, गनी,
“तँ आ !” भनी
जनाउँछयौ ?
जनाउँछयौ वलि ?
छली ?
नमाग पेटले तिमी मलाई ! डर्छु हे खरी !
नडाक मासुले तिमी मलाई ! जल्छ है डढी !
म धीर, वीर मर्द रे ! सहन्न मान–हानि यो !
नजिस्क, जानिजानि यो !
नजिस्क है !
म डाटुँला, न रुप चिने सरि ?
ए फ्याउरी !
ए स्निग्ध घोडा घाँसकी
खरिद प्यार मासुकी !
ए गर्त ! यौनप्यासकी !
ए पुत्तली विनाशकी !
विकारकी ए दाउ ए !
सँभाल वृत्ति आउ हे
लुकी, छली, नखाउ औ चपाउ हे ।
समाजध्वंसकी तिमी मिठीमुहार माउ हे !
न मान्दछयौ भने हरे !
छ के सिवाय वेवशी ?
ए उर्वशी !
यो कत्रो रीस , कत्रो रीस ?
भन्दछयौ “त्यहीं बसिस् ?
न आस्यमा, न आस्यमा,
परिस्, मरिस् ?”
लुकाई गन्ध क्रोधको, ज्वलन्त क्वै चितासरि,
शिकारका खरानीले घसी मुहार सुन्दरी,
महाशिखा !
उडाउँछयौ प्रलोभिनी !
यो इविनिङ् पेरिस् !
अपूर्वकी कला बनी
दिई जगत्मा लात के ?
खसाल्न गर्तमा सिक्यौ
प्रलुब्ध पूँजीपातके ?
ए काम वारिवाहकी निवासिनी सुदामिनी !
गिराई वज्र ज्योतिको,
बिलाउँछयौ निरुत्तरा ?
छुँदै लिएर प्राण के ?
हराउँछयौ विनाडर ?
ए सृष्टि वारि–वर्षिणी !
ए नागिनी ! ए दंशिनी !
प्रहासिनी !
ए पाशिनी !
ए सृष्टि–माउ ! सृष्टिकी प्रभक्षिणी,
अभागिनी !
पुजूँ कि पाद ? स्त्री–प्रभा !
हिलाऊँ प्राण–चामर ?
सजूँ कि शून्य सुन्दर ?
बजाऊँ भित्र घण्ट यो ?
बजाऊँ पाठ ! कण्ठ यो ?
रचूँ नयाँ जगत् म के ?
असी र चार प्यारका तयार पारुँ व्यञ्जन ?
अपार सद्य अज्मिए
प्रवेश गर्दछयौ ? भन !
त्यजेर छद्य चाल यो, के सत्यरुप धर्दछयौ ?
के कल्प, कल्प मातमा,
म साथमा दुगुर्दछयौ ?
ए पोथी शक्ति ! भूसुता !
लिएर जाल रेशमी सुवर्ण–मत्स्य–दिल कुनै,
अमोलको, खगोलको,
समुद्र–नीरबाट के शिकार्न शौक गर्दिनौ ?
ए पाल ! तालमा त्यहाँ !
हिमाल–सानुका मनि !
खिलाउँदी, पिलाउँदी र प्यारले जिलाउँदी !
जो सत्यमा छ, सम्झ हे !
स्वधम्र्मको सदा विधि !
म क्रुद्ध हुन्छ !
ठान्दछयौ जगत् भरी चले मिशीन ?
मिशीन मात्र चल्दछन् ?
अजीव छन् सबै ?
सबै ?
नज्यूँदछन् कुनै दिल, यहाँ तल ?
बुझी, चल !
म हैन प्राणहीन हे !
म हुँ उत्ताल जिन्दगी !
म भावको हुँ आँकुरा !
म दिव्यजाल माकुरो !
म जान खोन्छु के ठगी !
चरी सँगी ?
नशा हुँ अग्निको म ता !
म बाफ चक्षुनीरको
प्रवाहमा यो श्वासको समीरको !
छुँदैन यी पुकारले ,
ए छोइयू !
धुने भएन आँशुले ?
ए धोइयू !
परेर प्ररणा तिमी
झिलिक्क पङ्ख फोइयू !
म सत्ते रोइरा’ छु ए !
म आफु खोइरा’ छु ए !
ए सत्य रुपमा झर !
न फेरि लाञ्छना गर !
पचाउँछयौ नि बूझ है !
तिमी मलाई ल्यौ सबै !
ए आत्मा ! आऊ ! स्वर्ग जाऊँ
अन्भ, अन्भ, साथमा !
कुनै अपर्श उच्चता लिएर सद्य लौ सजूँ
रङ्गीन अभ्र पातमा !
कूचो समाऊ रश्मिको ! बढार पूर्व आँगन !
म साथ शक्ति ! घोसल !
विचित्र अग्नि माँगन !
निहार बेलिफूलको टपक्क एक जीवन !
धु्रव–प्रदेशतारका अपारका निहारन !
जहाँ घुमेर साथमा अभेद्य ज्योति दम्पति,
सँगाल्छ विश्वसम्पति !
विचार अङ्क एकको उदेक ए
जहाँ दुई !
छ छाल, उछ्लिने
अनन्त–आँतको भरी
बोलाउँदै परस्परी !
महामरु प्रफुल्ल हुन्छ,
सर्छ सृष्टिवल्लरी !
तिमीले मन्त्र यो शिके,
“म अर्पिए सँधैभरि !”
म अश्रुसिन्धु हुन्छु ए !
डुबी डुबी तिमी मर !
जिई वर !
छ प्यारको हिमालयी महाघर !
गजूरमा छ त्यो मजा !
अनन्तसौख्यको ध्वजा !
जहाँ तुषार प्यारमा
उषा चढुन् शिंगारमा !
हारमा !
समाज आऊ लौ ! तरुँ !
बगाऊँ धार प्यारको !
किनारमा बसी रचूँ !
पुरी नयाँ अपारको !
घडाभरी छ, चन्द्रमा !
कलङ्क ध्वौ, बगी झर !
यहाँ पर !
के जिल्ल पर्दछयौ अरे ?
म उच्च–बुद्धि–पागल !
भए त कालिका, छली !
विनाशदीप सक्कली !
ए मानिसै भए पनि
मनुष्यको अरण्यमा मृतासमान एकली !
धराकलि !
मलाई चर्म देख्दछयौ ?
कि नोटका ठूला बिटा ?
न मर्म या निरख्दछयौ ?
सुतेछ हाय ! देवता !
सकारिनौ त प्यार के ?
ए ओर्ल ! छौ तयार के ?
भयो, भयो, न दृक् तर ?
क्षुधा, क्षुधा, रही मर !
तृषा, तृषा, सधैंभर !
डटेर झ्यालमा बस !
डढाऊ लौ बनारस
अधर्मिणी ! हिंडे पर !
सलाम ! भो क्षमा गर !
बिगार्दछयौ मुहार के ?
जगत् पखाल्न शक्दथ्यौ !
हिलो भर !
सडी मर !
महाकबि लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा
छ प्राप्तिको सुरा शरद् ! सुखोत्सवी छ मानव !
फली, फुकी, धनी धरा सुनौलिएर मुस्किइन् !
सुधा–उरीज सप्किंदी ! स्वभावमस्त ! मुस्कुरी !
ए सुन्दरी ? रसा सरी रुमाल फर्फराउँछयौ ?
रसाल भार रेशमी विचित्र चित्र रेखिए !
बन्यौ कि फूलले तिमी ? सुगन्ध ली हवा बहे !
रङ्गीन ज्यान झ्यालकी ! बजारबीचकी उषा !
उपास्दथें म अम्बिका ! झसङ्ग झैं यहाँ भएँ !
शरन्निशा तिमी झुकी, झिकी लजालु घूँघट,
स्मिति–प्रयोगिनी बनी, जिती सफेद चाँदनी,
सितारिंदी उदाउँछयौ ? बनाइ अङ्ग मख्मली ?
टुना गरेर चित्तमा चकोरका झिलीमिली ?
अनङ्गबाण झैं बस्यौ ? मिलिन्द डाक्न चञ्चली !
स्वरुप–शिल्पकारको टुना गवाउनाकन ?
म हूँ सितार स्नायुको, बजीरहेछु झन्किँदै !
समुद्र आज हो बडो छचल्किँदो जुनेलिँदै !
गुलाफतापले रचे विरिञ्चिले मनुष्य कि ?
मिलेर राग, वासना, फलिन्, फुलिन् वसुन्धरा !
छ मासुरङ्ग रेशमी लुगा लगाउने चरी !
अनङ्गबागमा बसी अलाप्दछे धनी सुरा !
जिती समाधि साधुको परी अपूर्व छिल्लिए !
छ मृत्तिका–प्रधान नै मनुष्यजीव, भूसुता !
म मासु–लाञ्छना गरी म पस्छु है चिसो गुफा !
म फूलको हूँ पारखी ! म पुज्छु सृष्टि, सुन्दरी !
मिहीन वाण हानिंदा, न घाउ लाग्नु हो शिला !
म मासुको हुँ ढुक्ढुकी ! म वेदना, म शास हुँ !
म चर्म रे ! म दृष्टि रे म रश्मिको जवाफ हुँ !
म हारको विहार रे ! म पादको सिँगार हुँ !
म स्वप्निंदो छु उर्वशी, जिलाउँदो छु मेनका !
मलाई दिव्य कामिनीको तिर्सना अनन्त छ !
म मत्तमा ! म मस्तता ! मलाई प्यास सुन्दर !
म अड्छु ! फुल्छु, हेर्छु रे ! मनुष्य पुष्प फर्फर !
इशार, फुल्छ चित्त यो ! पुकार, चल्छ छाति यो !
म मासुको गुलाफको मिठास के गरी भूलूँ ?
निसर्गको छ ऐन यो ! छ कृष्णलाई चैन यो !
समाधि–मग्न शम्भुको प्रकोपवादको खुशी !
म दीपको पतङ्गको अडान–निम्ति वार के !
यही त ब्रह्मपाश हो ! र बाँधिने मिठास हो !
यही चकोर प्यास हो ! हुनाको मात, आश हो !
म पौडिने तरङ्ग हो ! म मस्तिने सुवास हो !
न साँझ चान्द्र शैलमा प्रभापुरी अघि स्फुटी
गुलाफिइन् हिमालका समस्त टाकुरा जली !
यही अपूर्व कीर्तिले ! पखेरु खल्बल्याउँदै !
इशार स्वर्ग ! छैन त्यो भनेर भो म भन्दिन !
चिनेचिने सरी छ क्यै ! मलाई “आ” भनीकन
इशार्दछयौ ! म आउँला ! पिएर तृप्ति ल्यूँ अघि !
मलाई बोधिसत्वमा पुर्याउँ भन्छ पालुवा !
समस्त चारु चीजले मलाई आज डाक्दछन् !
तथापि अड्छु गौडले ! छ पर्श कालको यहाँ
जहाँ उडेर रङ्ग क्यै परेछ दाग द्धारमा !
तिमी गिज्याउँछयौ अरे ! म मूर्ख हैन, ए पख !
समाजलज्ज मान्नको छ देखिने अरु टक !
‘सुटुक्क झट्ट आ !’ भनी रुमाल फर्फराउँछयौ ?
कटाक्ष तीक्ष्ण लाउँछउौ ? सवाल मौन ल्याउँछयौ ?
यहीं छ द्धार, देख्छु है ! ए पर्ख ! क्यै निरख्छु है !
म देख्छु छूत मृत्युको ! त्यो चोइटो खसेछ है !
यहाँ त मृत्यु देखिनै हुँदैन रे तिमी जहाँ !
न हाँस ! कालको कथा कता कता सुनिन्छ है !
तिमी नजीक काल के ? म काल साथ लड्दछु !
तिमी भिडाउ सुन्दरी ? म मृत्यु साथ भिड्दछु !
उषा थिइन्, जली मरिन् ! सुवर्ण–साँझ अल्पिइन्
न आँशु हुन्, न तारका, वितान झल्झलाउँछ !
न देखिने खुँडा लिने मलाई क्वै सताउँछ !
कुचाल मार्छ सुस्तरी ममा प्रहार गर्न ए !
प्रसूनसाथ रोइनौ ? निशाग्र दृष्टि धोइनौ ?
र पुत्तली पखेरुका सुवर्ण–धूल छोइनौ ?
सुचारु साँझ जल्दथिन्, तिनी अगाडि रोइनौ ?
गलेर चाँदनी कणी, जली, ढली, थपोइनौ ?
म मार्छु मृत्यु सुन्दरी ! म क्रोधमा छु ! मार्न द्यौ !
विनाश चाल मार्छ रे ! म रोक्छु गर्व झर्न द्यौ !
म फूल झर्न दिन्न रे ! म रङ्ग उड्न दिन्न रे !
अहा ! यो मुस्कुरी पला अमोल हिँड्न दिन्न रे !
तँ वैंश ! अड् ! नमर् ! नमर् ! म गाउँला सदा ! सदा !
सुरा न सिद्धियोस् परी ! नशा भरी, र प्यास होस् !
तँ झ्यालको न नाश होस् ! तँ दृष्टि नित्य दास हो !
झकाइ, यो अटूट होस् ! तिमी, सदा निमन्त्रणा !
ए चन्द्रमा ! कला नफेर् ! तँ मेघ हे ! नजा नघेर् !
तँ पोज बस् ! तँ ओठ जी ! ‘मुसुक्क !’ मत्र्यता नवर् !
तँ नूर हो स्थिरप्रभा ! यहाँ छ कामिनी–शिखा
धधग् धधग् ज्वलन्त जो, तँ चित्त ! नित्य धग्धगा !
म वीर हुन्छु प्रेयसी ! शिंगार शस्त्रले तिमी !
पठाउ काल युद्धमा ! चढाउ अश्व, कल्पना !
अरण्यमा विशाल त्यो जहाँ गएर जानकी
दिएर रामवाहुमा प्रचण्ड शक्ति मुस्किइन् !
निचोर सृष्टिकी तिमी सजीव कामिनी बन्यौ !
तिमी, ममा छ विश्वको त फ्याक, फ्याक रे मुटु !
तिमी, म साथ चल्छ यो ! तिमी, म साथ फुल्छ यो !
हिमाल सम्झ पार्वती ! रसालकुञ्ज, राधिके !
अचम्म ! छौ बजारमा ? यहाँ कसोरि छौ तिमी ?
विशाल सृष्टि–वल्लरी प्रफल्ल एक पुष्प ए ?
म सोध्छु ए ! विचित्रकी तरङ्ग ! वृत्ति–बावली !
मभित्र बज्छ बाँसुरी, मिहीन औ पुरानिया !
न तौल अङ्गुली तिमी ! दशैं त मूल्य हो भनी !
हजार ज्यान अर्पिने विलासदास सामुमा !
अहो ! कसोरि सस्तियौ ? तिमी ? लसुन, प्याज झैं !
छ सानु रश्मि जो यहाँ, चढाउलाई हाँक खै ?
जमीनमा झरी बस्यो मिठासको महाफल ?
कहाँ छ टिप्नुको मजा ? र ज्यान जानुको रस ?
ए प्रेरणा विशालकी ! गंभीर–अब्धि कूलमा
बनेर रेणका मर्यौ ? जहाज–पाल बन्दिनौ ?
शहीद चारुको म ता ! प्रभातको विहङ्गम !
म स्वर्गपुष्प–चोर रे ! प्रताप आत्मदानको !
मलाई माग चाहियो ! मलाई आग चाहियो !
म भस्मबाट ब्यूँतिने विलासको चरा नहुँ !
म पूर्ण आफू दिन्छु हे ! जुहारलाई ज्यान होस् !
मुहारलाई प्राण होस् ! मिटान निम्ति शान होस् !
म दिन्न अंशदान ए ! म सिंगुलै चढाउँछु !
नमाग यत्ति मात्र रे ! म आउँदो छु ! धाउँछु !
तिमी त सृष्टिधूलिका, मिले म विश्व रच्दछु !
विशाल सूनसान नै बसाउनेछु सुन्दरी !
कुँदेर चन्द्रखण्ड यो अपूर्व शिल्पकारले
छ मर्नु ! यत्ति मोलमा बिक्यौ भने प्रभावकारी !
बुझें ! बनेर व्यङ्ग्यकी विशालता तिमी बस्यौ
बजारमा समाजको, गिज्याइ आजको मुख ?
जहाँ छ साँढे स्वार्थको सुचारु पुष्प–भक्षक !
जहाँ छ राज्य मासुको र आँशुको जलाशय !
छ कीट लुब्ध पुष्पमा ! विनाशसार प्यार छ !
ठगी, अपूर्व रुपको ! र नोटको बजार छ !
चुरो किनिन्छ मानवी ! गरीबमाथि मार छ !
जहाँ समाज नामको कुनर्कको मुहार छ !
समानता अजीव छन् जहाँ, र ढ्वाँग सार छ !
अहा ! बनेर व्यङ्ग्यकी प्रदीपिका जल्यौ तिमी !
तिमी मनुष्य–मातृका ! तिमी सुधा ! तिमी क्षुधा !
विशाल विश्वदीपिका तिमी ! तमोमयी तृषा ?
यो लात हो विरिञ्चीमा ! यो सृष्टिमाथि लाञ्छना !
निसर्गको प्रवञ्चना !
यो दागदीप आजको ?
विशाल व्यङ्ग्य, व्यङ्ग्य हो !
समाजको समाजको !
प्रकोप–मूर्छिता चिता ! कराल सुन्दरी तिमी !
निशुम्भ, शुम्भ डाक्तछयौ ? प्रचण्ड, चण्ड, मुण्ड के ?
लगाइ रुण्ड मुण्ड के ! छछम् ! छछम् ! धिधिक् ! धिधिक् !
धपक्क बल्न इच्छियौ ? जमीन डग्डगाउँदै ?
ए व्यङ्ग्य ! व्यङ्ग्य नै बनी गिगिल्ल, हाँस झ्यालमा !
म बुझ्न सक्छु कालिके !
सिंगारिई सुरा पियौ ?
ल नाच ए भयङ्करा !
सती, प्रलाञ्छिता, भृता, प्रकुण्ठिता, प्रवञ्चिता,
रुलाउँछयौ विभेदले, झिझिल्किएर शानमा !
शठात्म–रुण्डमुण्डको झुलाउ माल्य अङ्गले !
मताउ ती महापशु ! प्रताडन अगोचरा !
स्वरुपमा नदेखिई, स्वभाव के लुकाउँछयौ ?
रुमाल के फुकाउँछयौ ?
गिगिल्ल, फर्फराउँछयौ ?
मुसुक्क काम पुत्तली बनी तिमी छकाउँछयौ
दशाङ्गुली, गनी, गनी,
“तँ आ !” भनी
जनाउँछयौ ?
जनाउँछयौ वलि ?
छली ?
नमाग पेटले तिमी मलाई ! डर्छु हे खरी !
नडाक मासुले तिमी मलाई ! जल्छ है डढी !
म धीर, वीर मर्द रे ! सहन्न मान–हानि यो !
नजिस्क, जानिजानि यो !
नजिस्क है !
म डाटुँला, न रुप चिने सरि ?
ए फ्याउरी !
ए स्निग्ध घोडा घाँसकी
खरिद प्यार मासुकी !
ए गर्त ! यौनप्यासकी !
ए पुत्तली विनाशकी !
विकारकी ए दाउ ए !
सँभाल वृत्ति आउ हे
लुकी, छली, नखाउ औ चपाउ हे ।
समाजध्वंसकी तिमी मिठीमुहार माउ हे !
न मान्दछयौ भने हरे !
छ के सिवाय वेवशी ?
ए उर्वशी !
यो कत्रो रीस , कत्रो रीस ?
भन्दछयौ “त्यहीं बसिस् ?
न आस्यमा, न आस्यमा,
परिस्, मरिस् ?”
लुकाई गन्ध क्रोधको, ज्वलन्त क्वै चितासरि,
शिकारका खरानीले घसी मुहार सुन्दरी,
महाशिखा !
उडाउँछयौ प्रलोभिनी !
यो इविनिङ् पेरिस् !
अपूर्वकी कला बनी
दिई जगत्मा लात के ?
खसाल्न गर्तमा सिक्यौ
प्रलुब्ध पूँजीपातके ?
ए काम वारिवाहकी निवासिनी सुदामिनी !
गिराई वज्र ज्योतिको,
बिलाउँछयौ निरुत्तरा ?
छुँदै लिएर प्राण के ?
हराउँछयौ विनाडर ?
ए सृष्टि वारि–वर्षिणी !
ए नागिनी ! ए दंशिनी !
प्रहासिनी !
ए पाशिनी !
ए सृष्टि–माउ ! सृष्टिकी प्रभक्षिणी,
अभागिनी !
पुजूँ कि पाद ? स्त्री–प्रभा !
हिलाऊँ प्राण–चामर ?
सजूँ कि शून्य सुन्दर ?
बजाऊँ भित्र घण्ट यो ?
बजाऊँ पाठ ! कण्ठ यो ?
रचूँ नयाँ जगत् म के ?
असी र चार प्यारका तयार पारुँ व्यञ्जन ?
अपार सद्य अज्मिए
प्रवेश गर्दछयौ ? भन !
त्यजेर छद्य चाल यो, के सत्यरुप धर्दछयौ ?
के कल्प, कल्प मातमा,
म साथमा दुगुर्दछयौ ?
ए पोथी शक्ति ! भूसुता !
लिएर जाल रेशमी सुवर्ण–मत्स्य–दिल कुनै,
अमोलको, खगोलको,
समुद्र–नीरबाट के शिकार्न शौक गर्दिनौ ?
ए पाल ! तालमा त्यहाँ !
हिमाल–सानुका मनि !
खिलाउँदी, पिलाउँदी र प्यारले जिलाउँदी !
जो सत्यमा छ, सम्झ हे !
स्वधम्र्मको सदा विधि !
म क्रुद्ध हुन्छ !
ठान्दछयौ जगत् भरी चले मिशीन ?
मिशीन मात्र चल्दछन् ?
अजीव छन् सबै ?
सबै ?
नज्यूँदछन् कुनै दिल, यहाँ तल ?
बुझी, चल !
म हैन प्राणहीन हे !
म हुँ उत्ताल जिन्दगी !
म भावको हुँ आँकुरा !
म दिव्यजाल माकुरो !
म जान खोन्छु के ठगी !
चरी सँगी ?
नशा हुँ अग्निको म ता !
म बाफ चक्षुनीरको
प्रवाहमा यो श्वासको समीरको !
छुँदैन यी पुकारले ,
ए छोइयू !
धुने भएन आँशुले ?
ए धोइयू !
परेर प्ररणा तिमी
झिलिक्क पङ्ख फोइयू !
म सत्ते रोइरा’ छु ए !
म आफु खोइरा’ छु ए !
ए सत्य रुपमा झर !
न फेरि लाञ्छना गर !
पचाउँछयौ नि बूझ है !
तिमी मलाई ल्यौ सबै !
ए आत्मा ! आऊ ! स्वर्ग जाऊँ
अन्भ, अन्भ, साथमा !
कुनै अपर्श उच्चता लिएर सद्य लौ सजूँ
रङ्गीन अभ्र पातमा !
कूचो समाऊ रश्मिको ! बढार पूर्व आँगन !
म साथ शक्ति ! घोसल !
विचित्र अग्नि माँगन !
निहार बेलिफूलको टपक्क एक जीवन !
धु्रव–प्रदेशतारका अपारका निहारन !
जहाँ घुमेर साथमा अभेद्य ज्योति दम्पति,
सँगाल्छ विश्वसम्पति !
विचार अङ्क एकको उदेक ए
जहाँ दुई !
छ छाल, उछ्लिने
अनन्त–आँतको भरी
बोलाउँदै परस्परी !
महामरु प्रफुल्ल हुन्छ,
सर्छ सृष्टिवल्लरी !
तिमीले मन्त्र यो शिके,
“म अर्पिए सँधैभरि !”
म अश्रुसिन्धु हुन्छु ए !
डुबी डुबी तिमी मर !
जिई वर !
छ प्यारको हिमालयी महाघर !
गजूरमा छ त्यो मजा !
अनन्तसौख्यको ध्वजा !
जहाँ तुषार प्यारमा
उषा चढुन् शिंगारमा !
हारमा !
समाज आऊ लौ ! तरुँ !
बगाऊँ धार प्यारको !
किनारमा बसी रचूँ !
पुरी नयाँ अपारको !
घडाभरी छ, चन्द्रमा !
कलङ्क ध्वौ, बगी झर !
यहाँ पर !
के जिल्ल पर्दछयौ अरे ?
म उच्च–बुद्धि–पागल !
भए त कालिका, छली !
विनाशदीप सक्कली !
ए मानिसै भए पनि
मनुष्यको अरण्यमा मृतासमान एकली !
धराकलि !
मलाई चर्म देख्दछयौ ?
कि नोटका ठूला बिटा ?
न मर्म या निरख्दछयौ ?
सुतेछ हाय ! देवता !
सकारिनौ त प्यार के ?
ए ओर्ल ! छौ तयार के ?
भयो, भयो, न दृक् तर ?
क्षुधा, क्षुधा, रही मर !
तृषा, तृषा, सधैंभर !
डटेर झ्यालमा बस !
डढाऊ लौ बनारस
अधर्मिणी ! हिंडे पर !
सलाम ! भो क्षमा गर !
बिगार्दछयौ मुहार के ?
जगत् पखाल्न शक्दथ्यौ !
हिलो भर !
सडी मर !
महाकबि लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा
